Osmanlı Devletinin Dağılma Nedenleri

Osmanlı Devletinin Dağılma Nedenleri

Osmanlı Devleti Kuruluş Yıllarında gaza ve cihat anlayışı ile fetihlerde bulunuyordu. O Zamanlar şehzadeler Manisa , Amasya, Isparta, Kütahya, Bursa gibi sancaklara gönderiliyor ve oralara devlet tecrübesi kazanıyorlardı. Ülke yönetimini öğreniyorlardı. Mesela Yavuz Sultan Selim Trabzon sancağında iken şah İsmailin devlet için ne kadar tehlikeli olduğunu görmüş ve bu duruma bir önlem alamayan babası II. Beyazıtı tahtından etmişti. I. Ahmet ile beraber büyük kardeşi hükümdar olma yetkisi getirilmiş böylelikle fatih dönemindeki kardeş katli uygulaması ortadan kalkmıştı. Tabi ki ilk başta olumlu gibi görünen bu özelik aslında sonradan kafes üsulunun gelişmesine hükümdarların sadece iç sarayda haremde harem ağalarının ve kadınlarının gözetiminde dışarı kapalı bir tarzda yetişmelerine neden olmuştur. Buda onları devlet işlerinde kadınların hakimiyetinde kalmalarına neden olmuştur. Böylelikle Osmanlı devletinde kadınların harem ağalarının ve başı bozuk çeri ağalarının sözü dinlenir olmuştu. Devlet ile ilgili olmayan bu insanlar devlet yönetiminde söz sahibi olmuştur.

Diğer bir önemli nedende Osmanlı devletinde birlik sistemini bozulmasıydı I. Murat zamanında Hıristiyan çocuklarının bir bölümünün Müslüman ailelerin yanında yetişmeleri esasına dayanan pençik sistemi uygulanmış ilk başta buradan verim alınmıştı. Nitekin Fatih Sultan Mehmet döneminde devşirme kökenli pek çok devlet adamı yönetim kadrolarında yer almıştır ve başarılı hizmetler vermiştir. Fakat birlik sisteminin bozulması ile ilgili ilgisiz rüşvet yolu ile birliklerin dağıtılmış olması eskiden sibahi yetiştirmeye yarayan bu kurumun bozulmasına neden olmuştur.

Diğer bir önemli nedende beşik ulanağı dediğimiz babadan oğula geçen bir ilmiye sınıfının oluşması devletin dağılma nedenlerinden biridir. Halbuki fatih dönemindeki ak Şemseddin , Molla Gürani, Ak Bıyık Dede gibi önemli ilim adamları iyi bir tahsilden geçerken dağılma döneminde ilim adamı olmak için artık eğitim gerekmiyor . baba yada dedenin ilim adamı sayılması yetiyordu.

Tabi ki dağılmanın dış nedenleri de mevcuttur. Özellikle İran ve Avusturya ile yapılan savaşlar Osmanlı ekonomisini bozmuştur. Nihayetinde Osmanlı ekonomisi bu uzun harplere çok daha fazla dayanamamıştır. Doğal sınırlara ulaşılması büyük Avrupalı ve Asyalı devletlerle komşuluk fetihlerin yavaşlamasına neden olmuştur.

Avrupa da coğrafi keşifler sonucu pek çok altın madenin sömürgeler vasıtası ile Avrupa’ya Osmanlı parasının değer kaybına neden olmuştur. Yine ticaret yollarının yön değişmesi de Osmanlı ekonomisinin ve dağılmanın unsurlarından biridir.

Osmanlı Devletinin Gerileme Dönemi, Osmanlı Devletinin Çöküş Nedenleri